Dijital dönüşüme ayak uyduran sektörlerin başında bankacılık sektörü gelmektedir.
Bankalar; kullanıcılarına daha hızlı, daha pratik ve daha güvenilir hizmetler sunmayı amaç edinmiştir.
Ve bu amaç sonucunda inovasyonun itici gücü olarak “açık bankacılık” sistemi ortaya çıkmıştır.
Peki ama tasarruf yapma, kolay kredi alma ve basit ödeme yöntemleri gibi faydalar sağlayan açık bankacılık tam olarak nedir?
Bu yazımızda bu karmaşık kavramı daha basit ve anlaşılır şekilde inceledik.
Açık Bankacılık Nedir?
Dijital dünyadaki bu sistemi tanımlamadan önce gelin hep beraber geleneksel yöntemlerin ne olduğuna kısaca bir bakalım!
Geleneksel yöntemlerde kullanıcılar kredi almak, ödeme yapmak, hesap açma ve kapatma gibi işlemleri bankaya giderek, uzun kontratlar ve formlar doldurarak sıra bekleyerek yapmak zorunda kalıyordu.
Bu gibi zor işleyen süreçler banka ve kullanıcısı arasındaki bilgi alışverişini, müşteriye sunulan hizmetin kalitesini ve verimini düşüren bir durumdu.
Açık bankacılık sistemi ise bu sorunlara bir cevap niteliğinde verimi, kaliteyi ve kolaylığı en üste sıralara çıkararak bizlere sunulmuştur.
Basitçe ifade etmek gerekirse eğer; açık bankacılık finansal verilerinizin size daha iyi bir bankacılık hizmeti vermek amacıyla güvenli bir şekilde üçüncü parti kuruluşlarıyla (Third Party Provider/TPP) paylaşılmasıdır.
Böylelikle daha hızlı, kolay ve verimli şekilde tüm finansal işlemlerinizi tek bir yerden yönetebilirsiniz.
Peki ama üçüncü parti kuruluşlar kimdir ve neden bilgiler paylaşılmalıdır?
Bu sizin güvenliğinizi hangi derecede etkiler?
Gelin bu gibi önemli ve özel soruların cevabına hep birlikte bakalım.
Hangi Veriler Paylaşılır?
Geleneksel bankacılıkta verilerinize siz ve sadece bankanız erişebilirdi. Ancak açık bankacılık sisteminde bu durum kaldırılarak kullanıcıların bilgileri üçüncü parti kuruluşlarıyla paylaşılmaya başlandı. Bu hemen sizi korkutmasın..
Müşterinin finansal güvenliği her şey demek olduğu için finansal veriler müşterinin rızası olmadan yapılmamaktadır.
Verilerinizin paylaşıldığı TPP’ler ise kullanıcıların banka dışındaki işlemlerinizde aracılık eden sistemler bütündür.
Bu sistem üzerinden kullanıcı verileri fintech’in yani finansal teknoloji şirketlerinin erişimine açılmaktadır.
Üçüncü taraf sağlayıcıları fintechler dışında döviz borsaları, tüccarları ve diğer dijital platformlarını içerebilir. Bu şirketler aracılığıyla ise banka işlemleri daha basit, hızlı ve güvenli bir şekilde yürütülür
Hesap Sahibinin Adı
Hesap tipi
Para birimi
Hesabın açıldığı tarih
İşlem bilgileri (ör. tutarlar, satıcılar vb.)
Türkiye’de Açık Bankacılık
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından düzenlenip denetlenen open banking sistemi; Türkiye’de 27 Haziran 2013 tarihinde ödeme hizmetleri ile ilgili kanunun (6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun (“Kanun”)) yürürlüğe girmesiyle hukuki altyapısı kurulmuştur.
Kanun dolayısıyla açık bankacılık ve ödeme hizmeti veren tüm Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları’nın (Payment Services Providers /PSP) Merkez Bankası’ndan izin alması gerekmektedir.
Dolayısıyla bütün açık bankacılık hizmeti sunan firmaların Merkez Bankasının denetimi altında olması gerekmektedir.
Merkez Bankasının 12 Kasım 2020’de yaptığı düzenlemeye göre bu hizmeti sunan firmaların; veri güvenliğini sağlamaya yönelik tedbirleri almak, finansal teknoloji şirketleri açısından sisteme erişimin kolaylaştırılması ve müşteriler için ise basit kullanım ve veri güvenliği üzerinde durulmuştur.
1 Temmuz 2020’de getirilen uzaktan kimlik tespitinin yapılabilmesi ise müşterilerin bu sistem sayesinde daha hızlı ve basit bir şekilde bankacılık hizmetinden faydalanmasına olanak tanımıştır.
Açık Bankacılık Yönetmeliği
29 Aralık 2021 tarihli resmi gazete yayınlanan açık bankacılık yönetmeliği 5 bölümden oluşmaktadır.
Bu yönetmeliğin amacı fintech veya diğer işletmelere dijital bankacılık hizmetleri sunan şirketlere ilişkin usul ve esaslarının belirlenmesidir.
Neden Önemlidir?
Müşteriler bankalar gibi finansal hizmet sağlayıcılarında daha iyi çözümler aramaktadır.
Geleneksel modeller, günümüzün bulut tabanlı dijital bankacılık dünyasında daha az kullanılmaya başlayarak yavaşça yok olmaktadır.
Açık bankacılık;
Dijital işlemleri kolaylaştırmaya yardımcı olur
Çevrimiçi finansal veri güvenliğini güçlendirir
İnsanların finansal kurumlarla etkileşim şeklini değiştirme potansiyeline sahip
Daha fazla gelir akışı sağlayarak bankalar ve finansal kurumlar için bir dizi yeni fırsat sunuyor
Yeni ürün ve hizmetler kişiye özel hale getirilebilir ve bu da banka ile müşteri arasındaki ilişkiyi güçlendirebilir
Open banking; bankaların ve diğer firmaların dijital veya e-cüzdan ile mal ödemesi yapmak gibi yeni ürün ve hizmetler oluşturmak için birbirleriyle birlikte çalıştıkları Türkiye dahil birçok ülkede halihazırda yaygın bir şekilde uygulanmaktadır.
Günümüzün dijital ekonomisinde tüketiciler, finansal kurumlardan daha kişiselleştirilmiş ürün ve hizmet talebinde bulunmakta. Bu durum ise birçok bankayı bu yeni modeli kullanmaya teşvik etmekte.
Bu yeni model nasıl çalışıyor?
Açık Bankacılık Nasıl Çalışır?
Banka hesap bilgilerinizi başka aracılarla paylaşmak başta kolay kredi almayı, paranızı tek bir yerden yönetmeyi sağlamak gibi faydalarının yanında yeni ve geliştirilmiş finansal hizmetlerin kilidini açar.
Peki ama bu kilit nasıl açılır? Gelin bu karmaşık yapıya hep birlikte bakalım.
Açık bankacılık veri paylaşımı için Application Programming Interface (API) kullanır.
Nasıl çalıştığını açıklamaya geçmeden önce API sistemini anlamak çok daha önemlidir.
Basit bir deyişle, API’ler, yani uygulama programlama arayüzleri, bir yazılımın başka bir yazılımla iletişim kurarak bilgi alışverişinde bulunmasını sağlayan kod ve protokoldür.
Bankalar API’lerini yetkili finansal hizmet sağlayıcılara verir. Bu API’ler, hesap sahibinin adı, hesap türü, para birimi, işlem geçmişi vb. gibi çeşitli bilgileri içerir.
Bu bilgiler, yalnızca hesap sahibi verileri paylaşmayı açıkça kabul ettiğinde üçüncü taraf hizmet sağlayıcılarına sunulur.
Tüketici verilerini paylaşmayı kabul ettiğinde, üçüncü taraf hizmet sağlayıcılar API’ler aracılığıyla ilgili paylaşılan bilgilere erişebilir. API’leri oluşturmak ve uygulamak bankalara bağlıdır.
Açık Bankacılığın Faydaları
Diğer bir adıyla “Open Bank Data” nın işletmeler, finansal kurumlar ve müşteriler için birçok faydası vardır. Ancak temel olarak üç tane fayda sayabiliriz. Bunlar;
Daha iyi müşteri/kullanıcı deneyimi,
Yeni gelir akışı,
Sürdürülebilir hizmet modeli,
İşletmeler İçin Faydaları:
Verilere erişim
Yeni sistem ile büyük balık küçük balığı yer sözü kaldırılarak daha eşit bir ortam yaratıldı. Fintech’ler ve diğer şirketler artık büyük bankalarla aynı verilere erişebiliyor ve bu da her büyüklükteki işletme için daha adil fırsatlar yaratılmakta.
Artık en küçük şirketler bile rekabete katılacak araçlara sahip. Bu araçlar sayesinde sizde rahatlıkla pazarda var olabilir ve doğru araçların doğru kullanımı sayesinde pazarda büyüyerek büyük balıklardan olabilirsiniz.
Daha iyi müşteri katılımı
Açık bankacılığın erişilebilir kıldığı veriler, işletmenizin müşterilerinize kişiselleştirilmiş teklifler sunmasına olanak tanır.
Verilerin analiz edilmesi, farklı müşterilere finansal alışkanlıklarına göre ilgili önerilerde bulunulmasına yardımcı olur. Böylelikle müşteri katılımı arttırılır.
Kendine özel olarak verilmiş hizmeti alan müşteri hizmeti sunan işletme ile arasında bir bağ kurmaya başlar.
Ayrıca müşterinin ilgilerine göre sunulan hizmetlerin kullanım oranı daha yüksektir. Böylece müşteri hizmetten daha fazla yararlanmaya çalışır.
Tüketiciler İçin Faydaları:
Tek bir yerden kontrol
Açık bankacılık, finansal bilgileri tek bir yerden izlemenizi sağlar.
Tüm finansal verilere artık tek bir uygulama üzerinden erişilebilirsiniz. Böylelikle bilinçli bir şekilde karar alarak kişisel harcamalarınızla daha iyi şekilde ilgilenebilirsiniz. Bu şekilde, mali durumlarınız üzerinde daha fazla kontrol sahibi olursunuz.
Ayrıca tek bir yerden faturalarınızı, kiranızı veya diğer ödemelerinizi rahatlıkla yapabilirsiniz. Artık gereksiz evraklarla bankalarda sırada beklemeden kredi dahil tüm işlemlerinizi tek bir yerden kontrol yapabilirsiniz.
Müşteri deneyimi
Neredeyse her büyük banka bir mobil uygulama geliştirerek, hizmetlerinin büyük bir bölümünü dijitalleştirdi ve müşterilerinin bekleme süresini önemli ölçüde azalttı.
Aynı zamanda, fintech’ler ödeme sürecini iyileştiren, kredi almayı kolaylaştıran ve yatırım sürecini basitleştiren çeşitli çözümler sundu.
Bu çözümler sayesinde müşterilerin deneyimi iyileştirilerek yeni kazanç kapıları açılmış oldu.
Açık Bankacılığın Piyasaya Etkisi Nelerdir?
Açık bankacılığın piyasaya birçok etkisi vardır. Bu etkilerden bazılarına aşağıda bakalım.
Pazara Çıkış Hızı: Bankalar, FinTech ve diğer üçüncü taraflar, pazardaki fırsatlara daha hızlı bir şekilde yanıt verebilir ve pazara giriş sürelerini hızlandırabilir.
Yenilik: Finans sektöründeki işbirlikçi ortaklıklar veya rekabet ortamı yoluyla yeni yenilikçi ürünler ve hizmetler tanıtılarak ve geliştirilecektir.
Geniş Erişim Kapsamı: Yeni ürünler ve işbirlikleri mevcut hizmetleri geliştirip genişleterek daha geniş bir müşteri tabanına ulaşacaktır.
Pazar büyümesi: Finans sektörü zaten canlı bir pazar, ancak open banking ise ekosistem büyümesini daha da hızlandıracaktır.
Açık Bankacılıkla İlişkili Riskler
Her yeni girişim, faydalarının yanında riskleri ile beraber gelmektedir.
Kişisel verilerin güvenliği – Open Banking’te en büyük risklerin başında kullanıcı verileri gelmektedir. TPT’deki verilerin sızdırılma riski oldukça önemlidir.
Geleneksel bankacılık geride kalıyor – Bankaların varlığını sürdürebilmeleri için değişen dünyaya ayak uydurmaları gerekmekte. Uyum sağlayamayan bankalar ise zamanla unutulmaktadır.
Tüketici güveni hala düşük – Türkiyede bu sistem hala nispeten yeni ve bazı tüketiciler ve şirketler değişikliklere uyum sağlamakta geç kalıyor. Ancak, fintech şirketleri ve diğer finans kuruluşları, kullanıcıları eğitmek ve açık bankacılığın faydalarını anlamalarına yardımcı olmak için çok çalışıyor.
Kişisel etkileşimler azalıyor – Çoğu hizmet online ortama taşınırken, tüketiciler bankaları veya finansal hizmet sağlayıcıları ile daha az kişisel etkileşime sahip oluyor. Kişilerarası hizmetleri nedeniyle müşteri sadakati yüksek olan bankalar artık müşteri kaybetmektedir.
Sunduğumuz Açık Bankacılık Hizmetlerimiz
Banka Hesap Hareketleri
Tek bir ekran üzerinden bütün banka ve firmalarınızın (kullanıcılarınız) hesap hareketlerini, bakiyelerini, harcama alışkanlıklarını, gelir ve gider datalarını rahatlıkla görebilirsiniz. Banka hesaplarınızı rahatlıkla yönetebilmek için hesabınızda departmanlar ve kullanıcılarınıza yönelik profiller açabilirsiniz. Bu sayede çalışma arkadaşlarınız sadece kendilerine ait alanları görüp kontrol ederek karışıklıktan uzak tutulabilir. Aynı zamanda bu sayede hem müşterilerinizin güvenliği artarken sizin de güvenilirliğiniz artacaktır.
Pos Raporlama
Bu hizmetimiz ile fiziki ve sanal pos işlemlerinizin hepsini rahatlıkla raporlayarak cirolarınızı, kesilen tüm komisyon tutarlarını, valör tarihlerini, iade süreçlerini takip edebilirsiniz. Her kullanıcınıza özel profiller oluşturarak kullanıcılarınıza güvenilir, sürdürülebilir ve verimli bir hizmet sunabilirsiniz.
Toplu Ödeme ve Talimat Oluşturma
Bu servisimiz sayesinde tedarikçi, maaş, fatura veya kira ödemeleriniz gibi ödemelerinizi tek bir ekrandan kontrol ederek güvenli bir şekilde tek seferde gerçekleştirebilirsiniz. Çoklu onay sistemi ile güvenilir alt yapısı sayesinde toplu ödemelerinizi ve toplu talimatlarınızı hızlı, güvenli ve rahatlıkla yapabilirsiniz.
Banka ve Fintech Servisi
API sistemi ile tüm kurumsal firmalara kendi sistemleri, programları veya uygulamaları üzerinden bankalarının entegresini kolaylıkla sağlayabiliriz. Sistemde kuracağınız özelleştirmeler sayesinde kendi finans uygulamanızı oluşturarak müşterilerinizle kolaylık, rahatlık ve güvenlik içinde hizmetlerinizi sunabilirsiniz
Sıkça Sorulan Sorular:
Açık bankacılık sistemi nedir?
Finansal verileri farklı taraflar arasında paylaşmak için uygulama programlama arayüzlerinin (API) kullanımını içeren bir iş modelidir.
Açık kredi nedir banka?
Bankaların herhangi bir teminat göstermeden imza karşılığında verdiği kredilerdir.
Banka API ne demek?
Bankacılık API verilerinizin güvenli ve rızanız dahilinde üçüncü taraf kişilerle paylaşılması sürecinde kullanılan yazılım türüdür.
Açık bankacılık servisleri nelerdir?
- İki ana hizmeti vardır. Bunlardan birincisi hesap bilgi servisleri, diğeri ise ödeme başlatma servisidir.
Açık bankacılık güvenli mi?
- Finansal verileriniz API sağlayıcısı ile paylaşıldığı için güvenlidir.
